İlaçlara bağlı belirtiler beklenmeyen nitelikte olup, bir ilacın alımından dakikalar içinde ortaya çıkan reaksiyonlardır. Reaksiyonlar basit cilt döküntüsünden yaşamı tehdit eden anafilaktik reaksiyonlara kadar değişen şiddette görülebilir. İlaca bağlı tarif edilen reaksiyonların %5-10’u gerçek ilaç alerjisidir. Daha çok erişkinlerde görülür. En sık reaksiyon nedenleri antibiyotikler (penisilin ve sefalosporinler), aspirin ve diğer non-steroidal antiinflamatuvar ilaçlar, epilepsi ilaçları, kanser ilaçlarıdır. Bunlardan başka radyokontrast maddeler alerjiden sorumludurlar. Diş çekimleri ve ameliyatlarda kullanılan uyuşturucu ilaçlar da önemli ilaç alerji nedeni olabilirler. Her reaksiyon ilaç alerjisi değildir. Örneğin antibiyotik kullanımı sırasında ishal görülebildiği gibi, aspirin kullanımı ile kulak çınlaması, bazı tansiyon ilaçlarının kullanımından sonra ödem veya öksürük görülmesi ilaca bağlı yan etkilerdir. İlaç reaksiyonları erken ve geç dönemde ortaya çıkabilir. Kurdeşen, nefes darlığı, öksürük, göğüste sıkışma hissi erken olarak görülürken, geç gelişen belirtiler saatler veya günler sonra ortaya çıkabilir. İlk bulgular ciltte küçük döküntüler şeklinde çıkabilir. Deri tutulumuna karaciğer, lenf, kalp tutulumu eşlik edebilmektedir. En önemli sistemik reaksiyon anafilaksidir.
İlaç alerjisi gelişmesi halinde ilk yapılacak olan sorumlu ilacın kesilmesidir. Reaksiyonun şiddetine göre hafif döküntüler ilaçla tedavi edilebilir. Hayatı tehdit eden reaksiyon gelişmişse acil müdahale gerektiren tıbbi bir durumdur. Bu durumda adrenalin oto enjektörü mevcut ise üst bacak uyluk kası içine yapılarak en yakın acil birimine başvurulmalıdır. Bazı hastalarda alerjiye neden olan ilacın mutlaka kullanılması gerekmektedir. Bu durumda duyarsızlaştırma metodu uygulanmaktadır. Kliniğimizde ilaç alerjisi tanımlayan hastalarımızın ileri tetkik ve tedavileri düzenlenmekte, güvenli kullanabilecekleri ilaçları bulunmaktadır.
Prof. Dr. Ayşe Aktaş: İzmir’in Alerji Doktoru
