Bağımlılık bir nesneye, kişiye ya da bir varlığa duyulan önlenemez istek veya bir başka iradenin baskısı altına girme durumu olarak tanımlanmıştır. Nikotin bağımlılığı terimi ilk kez 1964 yılında kullanılmıştır. Sigara kullanımı sırasında nikotin alımı ile vücutta dopamin seviyesi yükselir. Dopamin içiciye haz verir, konsantrasyonunu arttırır, enerji düzeyini yükseltir. Bu nikotinin pekiştirici etkisidir ve kişiler bu etkiyi elde etmek için maddeyi arzularlar. Nikotin bağımlılarında, sigarayı bırakırken bir takım istenmeyen vücut tepkileri ortaya çıkar. Bu tepkileri irade ve kontrol etmek her zaman mümkün olmayıp düzenli nikotin alımının kesilmesi, yoksunluk semptomlarına ve artan gıda isteğine neden olur. Sigara içenlerin %67 si sigarayı bırakmak ister. Keyif alma duygusu, kilo kontrolunu kolaylaştırığı duygusu, yoksunluk belirtileri ile baş edememe duygusu, ruhsal gerginlikle günlük yaşamı zorlaştıracağı duygusu ise erteler. Sigara bırakmada temel nokta kişisel kararlılık, motivasyonel destek ve buna eklenen ilaç tedavisidir. Bilişsel ve davranışsal tedaviler beceridir öğrenilebilir. Sigara bırakmaya doğru değişen davranış modelleri 4 evredir.
Kişinin bırakmayı istemesi çok önemlidir. Sigarayı bırakanlarda 48 saat sonra vücut nikotinden tamamen temizlenir. Bir yıl sonra kalp hastalıkları riski yarıya, iki yıl sonra da inme riski büyük oranda düşer. Bırakmak istemeyen bağımlıya tüm tedaviler sonuçsuz kalır. Kliniğimizde ilk olarak hastalarımız bırakmaya hazırlanır. Bağımlılık testleri, CO ölçümü, ilaç tedavisi ile çok kapsamlı olarak takip edilmeye başlanır. Bırakmanın sürdürülmesi sağlanır. Tedavi süresince danışma hizmeti ile devam edilir. Süreklilik sağlanır.
Prof. Dr. Ayşe Aktaş: İzmir’in Göğüs Hastalıkları Doktoru
